Mens, kampnummer, getuige

Met zijn aankomst in de hel van Birkenau krijgt Natan Ramet ook een andere naam en identiteit. Die bestaat uit zes cijfers: 160242. De Duitsers beschouwen hem niet meer als mens maar als kampnummer. 'Jij hebt geluk, jij wordt hier aan het werk gezet', fluistert het meisje dat het nummer op zijn linkervoorarm tatoeëert. Hij vraagt haar wat er met zijn oom gebeurt, die géén naald in zijn huid krijgt. Ze wijst gelaten naar de rokende schoorsteen even verderop. 'Je oom verlaat nu de schoorsteen als rook, en als het vandaag niet is, dan vannacht. En als het vannacht niet is, dan morgen.' Natan Ramet overleeft de kampen. Als een van de weinige uit zijn omgeving. Van zijn 58 uit België gedeporteerde familie- en schoonfamilieleden ziet hij er twee terugkeren. Van zijn 140 uit Polen weggevoerde familieleden vijf. Dit boek evoceert die gruwelijke geschiedenis. Maar het vertelt ook hoe Natan na de Shoah rechtkrabbelt en getuigt. Hij staat mee aan de wieg van het Joods Museum van Deportatie en Verzet en later de Kazerne Dossin. Een verhaal over verwerken maar nooit vergeten.

Epo, 20 x 12,5 cm, 272 pagina's, Softcover

Of je de tijd nou wilt benutten, laten vliegen, liever vergeten of nooit voorbij wilt laten gaan, vergeet niet om ook de tijd te nemen voor jezelf.

Lees meer over het onderzoek waarop de teksten zijn gebaseerd in het tabblad ‘Meer over tijdbeleving’

Tekst: Luna Wismeijer en Josh Salet
Beeld: Tsjisse Talsma

Nummer in serie: 32

Kakkerlakjes zijn verstuurbare boekjes. Zestien pagina’s vol prachtige teksten en illustraties van gevestigd en aanstormend talent. Elk boekje is duurzaam gedrukt in Nederland, gebonden met een cahiersteek en wordt geleverd met bijpassende envelop.

Nello, een arme weesjongen, sluit vriendschap met Patrasche, een achtergelaten trekhond. Samen trekken ze elke dag naar de stad. Daar bezoeken ze vaak de kathedraal, waar Nello de schilderijen van zijn grote held Rubens probeert te bezichtigen.
Door een reeks tegenslagen eindigt het leven van Nello en Patrasche in diezelfde kathedraal. In dit wereldberoemde en ontroerende verhaal zit een boodschap van trots en onvoorwaardelijke vriendschap.

Tanguy Ottomer, 40 pagina's, Nederlands, 22 x 22 cm, Horizon, Hardcover, >6 jaar

1869. Tijdens een van de soirees in haar hotelkamer vertelt Marie Louise de la Ramée, beter bekend onder haar schrijversnaam Ouida, aan collega-auteurs over haar reis naar Antwerpen. Want die heeft indruk gemaakt en leverde stof op voor een verhaal. Omdat het geen Charles Dickens mag worden (hij romantiseert ellende en maakt van narigheid kolder) wordt Ouida’s relaas over een klein kereltje met zijn hond onversneden en sec. Een verhaal dat zichzelf vertelt...

Kennes, 24 x 32 cm, 104 pagina's

In Niemandsland neemt schrijver en historicus Adwin de Kluyver de lezer mee op een meeslepende literaire ontdekkingsreis richting de Zuidpool. Met aanstekelijk vertelplezier laat hij zien hoe de mens dit koude continent in de loop der eeuwen heeft gezocht, verkend, beschreven en benut. De Kluyver wekt hiervoor een bonte verzameling historische personages tot leven; mannen, vrouwen en zelfs dieren die een sleutelrol hebben gespeeld in de beeldvorming over Antarctica. Van de Vlaamse kanonnier die een doorgang tussen Amerika en het Grote Zuidland dacht te hebben ontdekt tot een walvisjagende schilder die als eerste Nederlander voet zette op het lege continent. En van de eerste vrouwen tussen de mannelijke avonturiers tot de nazi’s die er een kolonie trachtten te vestigen.

Meesterverteller De Kluyver vervlecht de verhalen over ontdekkers, antihelden, wetenschappers en charlatans met zijn eigen persoonlijke verlangen om het uiterste Zuiden te bereiken in de voetsporen van een vergeten Japanse poolheld. Als bemanningslid van een historische driemaster zeilt hij door de kustwateren van Antarctica. Onderweg maakt hij aantekeningen; over pinguïnsnelwegen, de meest zuidelijke pub op aarde en een stukje rood plastic. Niemandsland is een onweerstaanbaar leesavontuur over een vrijwel onbekend werelddeel waar niemand woont en dat van niemand is; een boek voor iedereen die zijn of haar uitzicht wil verbreden.

Adwin de Kluyver, 384 pagina's, Nederlands, 23 x 16 cm, Unieboek, Hardcover

In 2002 publiceerde Tom Lanoye Niemands Land, een bejubelde bloemlezing en bewerking van de elegische gedichten van War Poets uit WO I als Wilfred Owen, Rupert Brooke en Ivor Gurney. In de opvolgbundel Overkant (2004) maakte Lanoye duidelijk dat 'the literary war' ook grote Franse, Duitse, Russische, Italiaanse en Hongaarse poëzie heeft opgeleverd. Beroemde dichters als Majakowski, Trakl, Apollinaire, Stramm, Marinetti en Ungaretti lieten zich door het krijgsgeweld inspireren. In tegenstelling tot de War Poets zetten zij de industriële vernieuwing van het oorlogsbedrijf om in literaire vernieuwing. De Groote Oorlog werd zodoende zelfs de bakermat van de moderne literatuur. Beide bundels, Niemands Land en Overkant, zijn in deze band eindelijk samengebracht. Al gaat het om gedichten van zeer uiteenlopende stijl en strekking, in de bewerkingen van Lanoye lijkt het alsof ze zijn geschreven door slechts één naamgenoot van hemzelf. Een Vlaming uit dat tijdvak, die in één grote, samenhangende bundel zijn wanhoop uitschreeuwt - weliswaar via geleende gedichten. London en the Thames worden Gent en de Leie, Sussex wordt het Soete Land van Waas. Dankzij dit dichterlijke spel hevelt Lanoye oorlogslyriek over van de ene naar de andere taal, van de ene naar de andere biotoop. Zodoende creëert hij, op bescheiden schaal, een tot nu toe ontbrekend literair geheugen. Want op Paul van Ostaijens jeugdwerk na kent de Nederlandstalige literatuur verrassend weinig werk dat dateert uit WO I.

Tom Lanoye, 192 pagina's, Nederlands, 23 x 16 cm, Prometheus Uitgeverij, Softcover

Wat is 'niets'? Wat blijft er over als je alle materie weghaalt? Kan leegte bestaan? Dit 'Elementaire Deeltje' verkent de wetenschap en de geschiedenis van begrippen als leegte, ruimte en vacuüm: van Aristoteles die volhield dat het vacuüm niet mogelijk was, via theorieën van Newton en Einstein, naar onze laatste ontdekkingen in deeltjesversnellers. Het laat zien dat vacuüm helemaal niet leeg is, dat het vol is met deeltjes die spontaan ontstaan, wat aanwijzingen oplevert over hoe het heelal is ontstaan. Zou er niets bestaan als er niemand is om het waar te nemen? Waar kwam alles vandaan? Wat ligt er buiten het heelal? Frank Close behandelt deze en andere fascinerende vragen op een levendige en aansprekende wijze. Elementaire Deeltjes: grootse onderwerpen in zakformaat.

Frank Close, 160 pagina's, Nederlands, 17 x 11 cm, Atheneum, Softcover

Friedrich Nietzsche is een van de invloedrijkste denkers in de Europese geschiedenis en een van de radicaalste critici van de Europese cultuur. Zijn leven is niet te scheiden van zijn denken: hij onderzocht de ziekte van zijn tijd in zichzelf, en probeerde zich daarvan te bevrijden. Daarom wordt in dit boek zijn denken verkend aan de hand van zijn biografie. de ontwikkeling van klassiek filoloog tot filosofisch cultuurcriticus, van de vrije geest en zijn 'wandelboeken' op weg naar het filosofisch hoogtepunt van zijn leven: zijn doordenking en doorleving van het Europese nihilisme.

Paul van Tongeren, 160 pagina's, Nederlands, 17 x 11 cm, Atheneum, Softcover

Nijntje en haar ouders bezoeken een museum. Vader pluis denkt dat nijn te klein is: 'te klein, hoe kom je daar nu bij / ik ben al groot zegt nijn' en dus mag nijn mee naar het museum en dat vindt zij reuze spannend. Nijntje ziet schilderijen, een mobile en zelfs een stenen beeld. Nijntje denkt: 'en later als ik groter ben / dan word ik kunstenaar'.

Dick Bruna, Nederlands, 16 x 16 cm, Mercis Publishing, Hardcover, Leeftijd <4 jaar

Nijntje gaat naar het museum en is geïnteresseerd door al het moois wat ze daar ziet. Thuis pakt ze direct papier en kleurpotloden om te gaan tekenen. Aan het eind van de dag maakt ze met haar tekeningen thuis een eigen museum!

Dick Bruna, 32 pagina's, Nederlands, 18 x 18 cm, Mercis Publishing, Hardcover, Leeftijd <5 jaar

Voor een expeditie naar de Noord- of Zuidpool heb je echt geen thermokleding nodig. Met het schitterend geïllustreerde omkeerboek 'Noordpool/Zuidpool', vol weetjes over de arctis en de antarctis, reis je gewoon vanuit je eigen huis naar de koudste, meest woeste en misschien wel mooiste plekken op aarde. Voor kinderen vanaf 8 jaar.

Aan de ene kant van 'Noordpool/Zuidpool' leer je van alles over ijsberen, ijsbergen, zeehonden en zeevogelsteden. Welke dieren wonen er denk je nog meer op de Noordpool? Welke gevolgen heeft de klimaatverandering voor de ijskappen en de dieren? Hoe ziet het leven hier er eigenlijk uit voor de mens? En wist je dat er op de Noordpool ook testlocaties zijn voor raketlanceringen?

Keer je het boek om, dan ben je voor je het weet op de Zuidpool, op het continent Antarctica. Daar is het zo mogelijk nog kouder. Antarctica is de thuisbasis van de pinguïn, maar je kunt er ook een orka tegenkomen, of een albatros. En mensen. Er woont weliswaar niemand permanent op de Zuidpool, maar er werken wel een heleboel onderzoekers. En een van de onderzoeksstations heeft zelfs een eigen golfbaan!

Michael Bright, 64 pagina's, Nederlands, 30 x 24 cm, Gottmer Uitgevers, Hardcover, Leeftijd <12 jaar

Dublin, 1904. De twintigjarige Nora Barnacle uit Galway werkt als kamermeisje in Finn’s Hotel. Op 16 juni verandert haar leven als ze de twee jaar oudere Dubliner James Joyce ontmoet. Ze voelt zich onmiddellijk tot hem aangetrokken, en hij merkt verrast op hoe ongedwongen en vrij ze is in zijn gezelschap. Al snel zijn ze aan elkaar verknocht. Nora is bereid alles op te geven voor haar Jim: ondanks zijn weigering om te trouwen stapt ze met hem op de boot, op zoek naar een nieuw bestaan buiten Ierland.

Nuala O'Connor, 48 pagina's, Nederlands, 21 x 14 cm, Uitgeverij Marmer, Softcover

In 1957 sloot Serge Vandercam (1924-2005) zich samen met Piero Manzoni aan bij Arte Nucleare, de Italiaanse avant-garde- beweging van Enrico Baj en Sergio Dangelo. Het is slechts een van de hoogtepunten binnen Vandercams informele periode, tussen 1953 en 1963. Dit lyrisch abstract werk vormt de kern van deze publicatie en toont de evolutie die hij doormaakte van Cobra-fotograaf tot figuratief schilder.

208 pagina's, Nederlands | Engels, 24 x 29 cm, Stockmans Art Books, Hardcover

Wie herinnert zich nog de snoepfabriek van Roodthooft in de Lange Leemstraat? Of, veel langer geleden, de koffiebranderij van De Roode Pelikaan in de Broederminstraat? Wie kent iemand die de was altijd ging mangelen bij wasserij Goossens? Of wie heeft vroeger nog op de schoot van Sinterklaas gezeten in het Grand Bazar warenhuis? De geschiedenis van Antwerpen is gevormd en gekleurd door dit soort bedrijven, en zeker ook door de ondernemers erachter. In de verhalen in dit boek leren we hen kennen als slimme zakenmannen en harde werkers, maar vooral ook als geëngageerde burgers en echte gentlemen, die er telkens in slagen om hun bedrijf aan te passen aan de veranderende tijden.

Tanguy Ottomer, 192 pagina's,Nederlands, 17 x 22 cm, Luster, Softcover

One Colour a Day is een eenvoudige en meditatieve manier om elke dag visueel te documenteren. Binnen de overzichtelijke rasterindeling van het boek schilder je eenvoudigweg een dagelijkse kleur en voeg je een woord of zin toe die je huidige stemming, een observatie of een ervaring weergeeft. Het resultaat is een visueel verbluffende, zeer persoonlijke en totaal unieke plaat van een jaar. One Colour a Day begint met een bemoedigende opmerking voor alle ambitieuze creatievelingen, waarin de vele voordelen van de praktijk worden uitgelegd, samen met wat technisch advies over schilderen met waterverf. Afgewisseld staan ​​spreads met inspirerende ideeën om je dagelijkse kleur te kiezen en deze te gebruiken als een kans om een ​​intentie te stellen of om na te denken over de verschillende aspecten van je leven.

144 pagina's, Abrams Noterie, Hardcover

Cindy Wright

Op MoMeNT22 exposeert Cindy zes houtskooltekeningen uit haar reeks Eye to Eye. Zes tekeningen van evenveel schedels op groot formaat. Een zevende, vervolledigt de serie als een synthese van de oorspronkelijke reeks van tien individuele schedels. De thema’s als verval, eindigheid en kwetsbaarheid vormen een rode draad doorheen het werk van de kunstenaar.

Op uitnodiging van MoMeNT ‘reanimeren’ zes schrijvers zes onbekenden waarvan enkel hun schedel rest via de filmische houtskooltekening van talent Cindy Wright.

Jeroen Olyslaegers, Erik Vlaminck, Tom Lanoye, Joke van Leeuwen, Peter De Graef en Fikry El Azzouzi schrijven de unieke tekst en lezen deze zelf in.

48 pagina's, Nederlands, 13 x 18 cm, Stockmans Art Books, Hardcover

Oude meester, nieuwe blik

Een 'atypische' Vlaamse primitief ontrafeld: Hugo van der Goes

In deze fascinerende introductie tot het werk en leven van de Vlaamse primitief Hugo van der Goes (ca. 1440-1482/1483) belichten verschillende experts en onderzoekers de virtuositeit van de meester himself. Zijn Dood van Maria is een van de belangrijkste werken in de wereldbefaamde collectie Vlaamse schilderkunst van Musea Brugge. Na een intensieve restauratie van vijf jaar komt het meesterwerk weer volledig tot zijn recht met talloze schitterende elementen, een fel kleurenpalet en recent ontdekte details. Oog in oog met Hugo van der Goes - Oude meester, nieuwe blik biedt een inkijk in het tijdloze en hedendaagse karakter van het topstuk en besteedt aandacht aan de iconische waarde van een te ontdekken oeuvre.

160 pagina's, Nederlands, 29 x 24 cm, Hannibal Books, Hardcover

Ooit en te nimmer verenigt Roald Dahls ongeëvenaarde en gedetail leerde fantasie met de beschrijvingen van zijn avonturen als raf-vlieger tijdens de Tweede Wereldoorlog. De lichte satire en de voorspellingen die Dahl doet over het verloop van onze wereld geschiedenis zorgen voor een humoristische en tijdloze toekomstroman.

Roald Dahl, 221 pagina's, Nederlands, 20 x 13 cm, Meulenhoff, Hardcover

Het boek gaat over de Engelse rokkenjager, schurk en bon vivant Oswald Hendryks Cornelius, die behalve dol op vrouwen ook dol is op geld. Hij bedenkt een plan om rijk te worden met behulp van een krachtig afrodisiacum en een revolutionaire manier om sperma op te slaan. Het personage van Oom Oswald werd door Dahl later ook nog in enkele van zijn kortere verhalen voor volwassenen gebruikt.

Roald Dahl, 253 pagina's, Nederlands, 20 x 12 cm, Meulenhoff Boekerij, Softcover

De onmisbare oorlogsklassieker

Het is de ijskoude winter van 1944/1945. Nederland is bedekt door een dik pak sneeuw. De Tweede Wereldoorlog is nog in volle gang. In het westen van Nederland heerst grote honger. In een dorpje in de buurt van Zwolle woont de veertienjarige Michiel, die niet kan wachten tot hij iets kan betekenen in het verzet. Dit tot ergernis van zijn vader, die als burgemeester vooral bezig is om escalaties in het dorp te voorkomen. Als zijn buurjongen Dirk, die meedoet aan een overval op het munitiedepot, aan Michiel vraagt of hij een brief aan iemand wil bezorgen als het mis mocht gaan, voelt hij zich eindelijk serieus genomen. Maar de overval blijkt verraden, Dirk wordt opgepakt en degene bij wie hij de brief moet bezorgen, is doodgeschoten door de Duitsers.

Michiel moet uitgaan van zijn eigen kracht. Hij leert al snel dat goed en kwaad dicht bij elkaar liggen. Dat oorlog misschien spannend lijkt maar vooral ook gruwelijk is. Met zijn eenzaamheid groeit ook zijn onafhankelijkheid. Michiel moet als een volwassen man zijn eigen beslissingen nemen. Die laatste oorlogsmaanden zal hij zijn hele leven met zich meedragen…

Jan Terlouw, Nederlands, 22 x 15 x 2 cm, Lemniscaat, Hardcover, Leeftijd >10