Een nieuw licht op Tintoretto’s ultieme meesterwerk

Toen de schilder Jacopo Tintoretto (1518-1594) rond 1560-1570 zijn Heilige Catharina schilderde, een monumentaal altaarstuk voor de Venetiaanse kerk San Geminiano, had zijn roem een hoogtepunt bereikt. “Capriccioso, presto, e risoluto”, dat is hoe de Italiaanse kunsthistoricus Giorgio Vasari hem destijds omschreef. Wispelturig, snel en vastberaden. Vasari kon Tintoretto’s stijl moeilijk plaatsen maar vond hem toch een van fascinerendste schilders aller tijden.

Het emotioneel beladen werk van Tintoretto inspireerde vele kunstenaars en had onder meer ook een bijzondere plaats in de privéverzamelingen van barokschilders als Rubens en Van Dyck. Het is dus niet verwonderlijk dat Tintoretto’s Heilige Catharina een van de eerste kunstaankopen was van het Britse popicoon David Bowie en dat het na diens overlijden een nieuwe eigenaar kreeg, die het in langdurige bruikleen gaf aan het Palazzo Ducale in Venetië.

Onlangs ontdekten onderzoekers van het KIK (Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium) een tekening onder de verflaag van de Heilige Catharina, die een nieuw licht werpt op zowel het ontstaansproces als de iconografie van het schilderij. Het werk is de culminatie van Tintoretto’s expressieve beeldtaal, zijn levende coloriet en explosieve toets, waarmee hij sterke emoties weet los te maken bij de toeschouwer.

In dit boek brengen essays van specialisten als Stijn Alsteens (Christie’s en The Metropolitan Museum of Art, New York), Christina Currie (KIK, Brussel), Xavier F. Salomon (The Frick Collection, New York) en Ben Van Beneden (Rubenshuis, Antwerpen) Tintoretto’s Heilige Catharina weer helemaal tot leven.

Christina Currie, Xavier F. Salomon, Ben Van Beneden, 160 pagina's, Engels, 28 x 22 cm, Hannibal Books, Hardcover

Antwerpenaren. Wie denken zij wel dat ze zijn? Wie denken ze wel dat wij zijn? We konden het hun niet één voor één vragen, want ze zijn haast met twee miljoen, waarvan een kwart in of rond de lage-emissiezone van ’t stad woont. Is Rome gekend voor zijn Spaanse trappen, Antwerpen is beroemd door zijn overtreffende trappen. Ze hebben de oudste zoo, de hoogste kerktoren, de grootste haven, de volste ring en voor alles een uitleg. De provincie Antwerpen bleek goed genoeg voor Panamarenko om er zijn universum te scheppen. De Mechelaars bouwden er hun Hof van Busleyden, Robbe De Hert zijn Hollywood aan de Schelde en de Pfaffs hun villa. Is alles buiten Antwerpen inderdaad de parking en zo ja, hoeveel kost dat per uur tegenwoordig? Is de Antwerpenaar nu chauvinistisch of arrogant, en wat is een understatement nu weer? ’t Stad is van A, maar van wie zijn de Kempen? Kortom, de Antwerpenaar: ligt hij in ‘de bovenste schuif’ of ‘zender kosten aan’? Het hoe en waarom van de Antwerpenaar, een geestig boek waarin u alles te weten komt over Antwerpen zonder er zelf naartoe te moeten.

Geert Stadeus, 160 pagina's, Nederlands, 20 x 13, Borgerhoff & Lambrigts, Softcover

Van de XIIIe eeuw tot heden

De Belgen hebben een belangrijke, maar onderschatte rol gespeeld bij het inkleuren van de wereldkaart. Sinds Willem Van Rubroeck in de 13de eeuw naar het Mongoolse hof trok, hebben tientallen Belgen zich gewaagd aan avonturen die hen naar alle uithoeken van de wereld hebben gebracht.

Deze editie van Knack Historia neemt je mee op een reis door de wereld en biedt een overzicht van deze avonturiers en missionarissen, die tot leven komen dankzij talrijke dagboekfragmenten en getuigengverslagen.

172 pagina's

Aartsvaders van de Lage Landen

Meesterverteller Bart Van Loo neemt de lezer op sleeptouw langs duizend jaar Europese geschiedenis. Zijn zoektocht voert hem naar het ontstaan van de Nederlanden in de vijftiende eeuw. En wat blijkt? De Lage Landen zijn een Bourgondische uitvinding. De Bourgondiërs vertelt de geschiedenis van de vroege Nederlandse eenwording. Het is een wonderlijk relaas van ontbolsterende steden, ontwakend individualisme en uitstervende ridderidealen. Van schizofrene koningen, doortastende hertogen en geniale kunstenaars.

Terwijl de Bourgondische hertogen met veldslagen, huwelijken en hervormingen de versnipperde Lage Landen tot één geheel smeedden, ontstonden onder hun impuls de onvergetelijke werken van Klaas Sluter, Jan van Eyck en Rogier van der Weyden. Bart Van Loo’s even spannende als leerrijke verkenning van de middeleeuwen groeit gaandeweg uit tot een indrukwekkende cultuurgeschiedenis.
Meeslepend en erudiet vertelt hij waar wij vandaan komen.

Bart Van Loo, 560 pagina's, Nederlands, 23 x 16 x 4 cm, De Bezige Bij, Hardcover

In de voetsporen van de Vlaamse Meesters

Ontdek de leefwereld van drie Vlaamse meesters die tussen de vijftiende en de zeventiende eeuw de koers van de Schone Kunsten hebben getekend. Je reist mee op het levenspad van Jan van Eyck, Pieter Bruegel de Oude en Pieter Paul Rubens en begrijpt wat hen inspireerde. Belangrijke data en fases in het leven van de meesters worden uitgewerkt in tekst, beeld én kaart.

Verneem alles over de voetafdruk die de meesters achterlieten

Volg de reistrajecten van Van Eyck, Bruegel en Rubens op historische kaarten

Wandel door de straten waar de meesters woonden en werkten

Gunter Hauspie, 600 pagina's, Nederlands, 25 x 20 x 8 cm, Lannoo, Hardcover

Julia Donaldson, 32 pagina's, Nederlands (Antwerps), 27 x 22 cm, Lemniscaat, Hardcover

In 1984 zette de Antwerpse Snorrenclub de Kiekeboes in de bloemetjes: Marcel Kiekeboe werd uitgeroepen tot ‘Snor van het jaar’. Een exclusieve eretitel waar menig snordrager hem nog altijd om benijdt. En ook Merho, de geestelijke vader van Marcel Kiekeboe, toonde zich gevleid. Om de onderscheiding te vieren stuurde hij zijn personages meteen naar de stad waarin hij zelf is opgegroeid, Antwerpen, in een album dat - hoe kon het anders - ‘De snor van Kiekeboe’ heette. Het werd een klassieker uit de reeks. Meer dan dertig jaar later belandden Fanny, Konstantinopel, Charlotte en Marcel opnieuw in de Scheldestad, voor het verhaal ‘Wie A zegt’. In dit extra dikke album worden die twee Antwerpse verhalen voor het eerst gebundeld, aangevuld met een reeks prachtige, nog nooit gepubliceerde potloodtekeningen die Merho maakte van de Kiekeboes bij verschillende bekende Antwerpse locaties.

Merho, 144 pagina's, Nederlands, 29 x 21 cm, Standaard Uitgerij

DE ZOMER VAN DE VRIJHEID.
Unieke luchtfoto's van Knokke tot De Panne vanuit een Amerikaans verkenningsvliegtuig

In dit boek trek je naar de Belgische kust. En keer je terug in de tijd. Naar 4 augustus 1945, een zonnige dag in de eerste zomer na de Tweede Wereldoorlog. De zomer van de vrijheid. Die dag neemt een Amerikaans legervliegtuig haarscherpe, bijzonder gedetailleerde luchtfoto's van de hele kuststrook, van Knokke tot De Panne. De unieke fotoreeks, een uitzonderlijk tijdsdocument, is recent herontdekt in een Amerikaans archief. Je ontdekt ze in dit boek. Het is alsof je zelf in het vliegtuig zit...

Je ziet de badplaatsen en hun bezoekers baden en genieten in de zon, het strand en de strandcabines, de duinengordel, de havens, het ongerepte en landschappelijk rijke hinterland. Maar je ziet ook de vele sporen en de littekens van de oorlog die net voorbij is, met daarbij ook de fameuze Duitse Atlantikwall. En je ziet de toenmalige bebouwing aan de kust, in de overgangstijd tussen elitair en massatoerisme. Ook dat maakt de fotoreeks zo uniek.

BIRGER STICHELBAUT en WOUTER GHEYLE, archeologen aan de UGent, ontdekten de filmrol met de foto's in de US National Archives in Maryland (V.S.). Zij helpen je om de vele oorlogsdetails op de foto's thuis te wijzen. Coauteur JEROEN CORNILLY doet hetzelfde, maar dan voor de kustarchitectuur. Hij schreef speciaal voor dit boek het verhaal van 100 jaar kusttoerisme.


4 AUGUSTUS 1945. Alsof je er zelf bij was kijk je mee vanuit het vliegtuig.

Birger Stichelbaut, Wouter Gheyle, Jeroen Cornilly, Mathieu de Meyer, 264 pagina's, Nerderlands, 38 x 30 cm, Tijdsbeeld, Hardcover

Het Antwerpse schipperskwartier & zijn passanten

De Rossaert was oorspronkelijk een winkel van zeemansgerei in het Antwerpse Schipperskwartier: matrozen kochten hun petten bij Rossaert en Luc Tuymans schafte er een zeeofficierenkostuum aan. Langs de Rossaert passeerden pleziergangers, dandy's, gelukzoekers, schrijvers en kunstenaars, en niet de minsten. Het rijk geillustreerde boek vertelt in meer dan 400 pagina's over de geschiedenis van de buurt, de voorbijgangers, hun impressies.

Eliane van den Ende, 400 pagina's, Nederlands, 32 x 24 cm, Ludion, Hardcover

Anna Grünfeld-Landau zag het levenslicht in 1936 in Antwerpen.
Wat een onbezorgde jeugd diende te worden veranderde drastisch vanaf de Duitse bezetting in 1940.

Als Joods meisje werd het leven van Anna bedreigd en riskeerde zij, zoals zovelen vanuit België, naar Auschwitz gedeporteerd te worden.
Zover kwam het echter niet, want de kleine Anna kon – in tegenstelling tot haar broers en zus – in veiligheid gebracht worden als ‘ondergedoken kind’.

Dit boek is haar verhaal.

Schrijfster Nuphar Nevo was zodanig onder de indruk van Anna’s verhaal, dat het haar persoonlijke missie werd om de getuigenis in een boek te vereeuwigen.
Hiermee wil ze vooral jonge lezers ervan bewust maken dat de Holocaust een actueel thema is.
Als millennial en dochter van een Holocaust-overlever, stelt zij dat onze maatschappij nog steeds onderhevig is aan dezelfde gevaren als toen.
Het is daarom belangrijk om de wereld vanuit een brede lens te bekijken en bipolaire standpunten te vermijden.

Anna Grünfeld-Landau, Nuphar Nevo, 115 pagina's, Nederlands, 21 x 15 cm, Stichting Auswitz, Softcover

Wat doe je met een kind dat zegt dat het niet kan tekenen? Juf weet wel raad met de onwillige Floor. Ze laat haar een stip zetten op een leeg vel papier en vraagt haar het te ondertekenen met haar naam.

De volgende dag vindt Floor haar stip aan de muur in een gouden krullenlijst - ze weet niet wat ze ziet! Maar... die stip kan beter.

Dat is het begin van een lange reeks stippenschilderijen die Floor tot de heldin van de school maken - iedereen vindt haar werk prachtig. Zo ook een klein jongetje dat zegt zélf helemaal niet te kunnen tekenen. Hij krijgt nog geen rechte lijn op papier.
‘O nee?' zegt Floor. ‘Laat maar eens zien dan.

Mooi! Nu alleen nog even je naam eronder.'

Peter Reynolds, Nederlands, 21 x 19 x 9 cm, Lemniscaat, Hardcover, Leeftijd <6

Het rijk geïllustreerde kunstboek De Vlaamse meesters: van Van Eyck tot Bruegel beslaat bijna anderhalve eeuw schilderkunst, van omstreeks 1430 tot de dood van Pieter Bruegel de Oude in 1569. In die tijdspanne kwam de schilderkunst in de Nederlanden tot een ongekende bloei. De Vlaamse Meesters: Van Van Eyck tot Bruegel biedt een representatief overzicht van de belangrijkste en meest invloedrijke schilders van die periode en van alle schildergenres die ontwikkeld of vernieuwd in de regio.

Matthias Depoorter, 280 pagina's, Nederlands, 29 x 23 cm, Ludion, Hardcover

Vijf eeuwen terug was Brugge de bakermat van de Vlaamse Primitieven. Brugge was in die tijd een van de belangrijkste steden van Europa: een internationaal handelscentrum waar buitenlandse handelslieden elkaar ontmoetten. In dat middeleeuwse Brugge wordt u rondgeleid door Till-Holger Borchert, directeur van de Brugse Musea. De rijkdom van de stad en zijn kunstminnende bewoners trok tientallen kunstenaars aan. De voortrekkers onder de zogenaamde Vlaamse Primitieven - Jan van Eyck, Hans Memling, Hugo van der Goes en Gerard David - ontwikkelden in de loop van de vijftiende eeuw een nieuwe stijl in de schilderkunst, die tot in Zuid-Europa zijn invloed deed gelden. Hoewel veel van hun schilderijen nu tot de topstukken van de grootste buitenlandse musea behoren wist Brugge toch een schitterende staalkaart van zijn eigen erfenis te behouden. Met dit boek haalt u die erfenis in huis. Het is de perfecte inleiding voor wie het kunstzinnige Brugge van de vijftiende eeuw beter wil leren kennen. Het ideale souvenir ook voor wie in de vele Brugse musea de Vlaamse Primitieven heeft bewonderd.

Borchert Till-Holger, 128 pagina's, Nederlands, 26 x 20 cm, Ludion, Softcover

De schaar, slagen, scheldwoorden en spuug. Eén of meerdere ingrediënten van deze cocktail moesten velen ondergaan in de bevrijdingsdagen van 1918 en 1944-’45. De vrienden van de vijand moesten spitsroeden lopen. Die afrekening op straat wordt vaak voorgesteld als een blinde uitbarsting van agressie. Losgeslagen, hysterische menigten zouden zich te buiten zijn gegaan aan willekeurig geweld. De chaos zou ook een gedroomde kans geweest zijn om persoonlijke rekeningen te vereffenen. De volkswoede wordt meer dan eens voorgesteld als het tegendeel van justitie. Als mens kun je dan wel sympathiseren met dergelijke benadering, tot een beter begrip van het straatgeweld leidt ze zeker niet.

In De afrekening zet Antoon Vrints die moralistische bril af. Hij bekijkt het geweld met heel andere ogen, namelijk met die van de plegers ervan, hoe ongemakkelijk dat ook mag aanvoelen. Vanuit het perspectief van de straat ontrafelt hij de logica van het geweld na de Wapenstilstand en de Bevrijding in Antwerpen. Welke boodschap wensten de geweldplegers uit te drukken en wat hoopten ze ermee te bereiken? Welke groepen viseerden ze en waarom? Welke gedragsvormen zetten het meeste kwaad bloed en welke voorgeschiedenis ging er aan vooraf? Met andere woorden: welke uitstaande rekening werd er precies vereffend?

Antoon Vrints, 340 pagina's, Nederlands, 23 x 14 cm, Ertsberg, Softcover

De verbeelding van Maerten de Vos

Het centrale schilderij in dit boek is een werk van Maerten De Vos, een van de belangrijkste kunstenaars uit het zestiende-eeuwse Antwerpen. Toch was het schilderij amper bekend en werd het nauwelijks onderzocht. Hildegard Van de Velde, conservator van het Snijders&Rockoxhuis, brengt daar met dit boek verandering in.

In de reeks ‘Phoebus Focus’ gaan experts en wetenschappers in op topstukken uit de rijke collectie van kunststichting The Phoebus Foundation.

Hildegard Van de Velde, 66 pagina's, Nederlands | Engels, 21 x 14 cm, Hannibal Books, Softcover

Timo & Johannes zijn in de wolken. De juf is haar componisten opzoekboek vergeten en zij mogen het samen gaan halen in de kelder van de muziekschool. De twee trekken er samen opuit en vinden al gauw een foto, waarop de achterkant deze mysterieuze boodschap staat geschreven: slaat de klok acht, dan hoor je heel zacht, mijn verdriet, heel onbemind, op de blokfluit van een kind. In 9 catchy songs beschrijven ze de wereld zoals jonge kinderen die vandaag ervaren. Ze zingen over vriendschap en liefde, vreugde en verdriet, plusmama en pluspapa, oma en opa gaan digitaal ... en nog zoveel meer.

Tim Devolder, 46 pagina's, Nederlands, 30 x 21 cm, Inventio Foundation, Hardcover

De lotgevallen van een verzetsman en zijn echtgenote

19 januari 1944. Het is nog vroeg in de ochtend als de Sicherheitspolizei op de deur van de woning van de Ekerse familie Boyart bonkt: ‘Aufmachen!’ Vijf nazi’s sleuren Gerard Boyart en de bij hen ondergedoken onderpastoor van Putte Vincent Mercier naar buiten. Gerards echtgenote Maria Van Lommel volgt. ‘Wees maar braaf, mama gaat even een boodschap doen,’ probeert ze haar dochter van vijf te troosten. 'De beul was dood' is het kampenboek van twee jonge verzetsmensen. Foltering, dwangarbeid, honger, stank, barre kou, allesverterende schuldgevoelens tegenover hun kinderen, een terdoodveroordeling, twee ontsnappingen: ze overleven dankzij hun moed en een flinke dosis geluk. Dit boek lag veel jaren in een lade. Er bestonden slechts vier exemplaren van: een voor elk kind, pas te lezen na de dood van hun ouders. Toen Kristien Hemmerechts het op haar beurt las, was ze diep onder de indruk. Ze ging op zoek naar een uitgever en redigeerde de tekst lichtjes. De taal is bondig, bijna zakelijk en zonder een gram vet. De scènes komen aan als mokerslagen.

Gerard Boyart, Maria Van Lommel, 260 pagina's, Nederlands,Epo, Softcover

Albrecht Dürers reis door de Nederlanden (1520–1521)

De beroemde reis van Albrecht Dürer door de Lage Landen in woord en beeld

De grote Albrecht Dürer (1471-1528) is zonder twijfel een van de bekendste Duitse kunstenaars. Als vaandeldrager van de noordelijke renaissance was Dürer tevens een van de eerste echte Europese kunstenaars: zijn oeuvre bezit een opvallend internationaal karakter en vormt een brug tussen Noord en Zuid. De vele reizen die hij door het vroegmoderne Europa maakte, drukten alle hun stempel op zijn artistieke persoonlijkheid. Zijn laatste grote reis bracht hem in 1520-1521 naar de Lage Landen. Samen met echtgenote Agnes en dienstmeid Susanna verliet de kunstenaar in juli 1520 zijn geboortestad Neurenberg. Het gezelschap trok richting Antwerpen en kwam pas een goed jaar later terug.

Katrien Lichtert, Alexandra van Dongen, 192 pagina's, Nederlands, 26 x 21 cm, Hannibal Books, Hardcover

De Canon van Vlaanderen presenteert figuren, plaatsen, uitvindingen, teksten, gebeurtenissen en ontwikkelingen met een bijzondere betekenis voor de Vlaamse samenleving van vandaag. 60 rijkelijk geïllustreerde vensters belichten beslissende momenten uit de geschiedenis vanaf de allervroegste bewoning tot nu. De lezer ontmoet behalve bekende helden en schurken ook gewone mensen die hier, bij voorspoed en tegenslag, een bestaan hebben opgebouwd. Dit boek werd samengesteld door een commissie van deskundigen na overleg met onderzoekers, onderwijsspecialisten en andere experts. De teksten weerspiegelen de laatste stand van de wetenschap. De Canon van Vlaanderen is niet in stenen tafelen gegrift, maar nodigt de lezer uit om het verleden te (her)ontdekken. Hij is er voor jong en oud, voor nieuwkomers en stamgasten, voor avonturiers en huismussen, kortom, voor iedereen die de regio die we vandaag Vlaanderen noemen, beter wil leren kennen.

328 pagina's, Nederlands, 26 x 22 cm, Borgerhoff & Lambrigts, Hardcover

In De draaischijf raken drie innig verbonden levens vermalen. Door kunst en collaboratie, lafheid en nietsontziende ambitie.
‘Ik had me de dag waarop ik word begraven heel anders voorgesteld.’ Aan het woord is Alex Desmedt, bezeten door toneel. In Antwerpen werkt hij zich vlak voor de Tweede Wereldoorlog op tot directeur van het grootste stadstheater. Hij viert triomf na triomf, mede dankzij zijn vrouw, de in Utrecht geboren sterspeelster Lea Liebermann. Hij introduceert ook technische hoogstandjes, zoals een reusachtige schijf als extra bühne óp de bühne. Tijdens de bezetting wordt Alex benoemd tot directeur-generaal van meerdere Antwerpse theaters, maar de beperkingen zijn zwaar. Zijn broer, componist en dirigent Rik Desmedt, kiest voluit voor collaboratie, terwijl Lea, die niet meer mag acteren, wegkwijnt en ronddwaalt in een stad waar razzia’s het leven kosten aan duizenden. Kort voor de bevrijding wordt Alex uitgenodigd voor een delicate opdracht in Den Haag. Twee beroemde partijgenoten van Adolf Hitler zullen in de stadsschouwburg de opening bijwonen van het pas opgerichte Deutsches Theater in den Niederlanden. In de bevrijde thuishaven belooft de afrekening bijzonder bloedig te worden.

Tom Lanoye, 480 pagina's, Nederlands, 21 x 15 x 4 cm, Prometheus Uitgeverij, Hardcover