Wanneer we ons verhouden tot kunst wordt het kunstwerk vaak als een passief object voorgesteld waar we óver spreken, nadenken, reflecteren en discussiëren. Thijs Lijster stelt tegenover het denken over kunst van de traditionele esthetica een denken dóór kunst. Zijn uitgangspunt is dat kunst ‘terugdenkt’: het kunstwerk is een vorm van denken, letterlijk een denkvorm of denkbeeld, een ding-dat-denkt. Dit heeft ingrijpende gevolgen voor ons begrip van kunst, voor de praktijk van de kunstkritiek en voor de relatie tussen filosofie en kunst. Anders gezegd: voor het kijken, het proeven en het denken.
Hoe we kunnen denken door kunst laat Lijster zien door werk van kunstenaars als Maarten Baas, Marina Abramovic en Damien Hirst te verbinden aan oude en hedendaagse denkers als Michel de Montaigne, Walter Benjamin en Boris Groys. Meer dan alleen aan kunst raken deze essays aan uiteenlopende onderwerpen als de moderne ervaring van tijd, zelfhulp, post-truth, financieel kapitalisme en het antropoceen.

Thijs Lijster, 272 pagina's, Nederlands, 21 x 13 cm, De Bezige Bij, Softcover

Kunst en opvoeding aan het Habsburgse hof (1480-1530)

Kinderen van de Renaissance zet het kinderportret in de vijftiende en zestiende eeuw in de kijker en vertelt meer over de historische, pedagogische en artistieke achtergrond van enkele bijzondere kunstwerken. Het is het eerste naslagwerk over kunst en opvoeding aan een van de belangrijkste vorstenhuizen uit de Europese geschiedenis: de Habsburgers.

Voor de Habsburgers was Mechelen een centrum van educatie, waar heel wat prinsen en prinsessen een deel van hun jeugd doorbrachten, onder wie Margareta van Oostenrijk en Karel V. Ook andere machtige families van over heel Europa stuurden hun kinderen naar Mechelen - de beroemdste is wellicht Anne Boleyn, de latere koningin van Engeland. Kinderen van de Renaissance vertelt het verhaal van die kinderen, maar gaat ook dieper in op het genre van het kinderportret en de opvoeding en de materiële cultuur van het kind in de renaissance.

Samuel Mareel Till-Holger Borchert Hilde De Ridder-Symoens Annemarieke Willemsen, 193 pagina's, Nederlands, 25 x 19 cm, Lannoo, Hardcover

Mezen tussen kersenbloesems, pauwen genesteld in wisteria-takken, slapende uilen tegen een maanverlichte nachthemel en majestueuze kraanvogels die duiken in de golven van de oceaan - dit zijn enkele van de transcendente genoegens die worden geboden in deze prachtige collectie platen gebonden in een accordeon-stijl formaat dat de Japanse boekbindtraditie eert. Elke belangrijke kunstenaar van dit genre is opgenomen - van Keisai, Keibun en Hokusai tot Hiroshige en Koson - terwijl de geschiedenis van de Japanse prentkunst zich ontvouwt in verbluffende details. Een inleidend boekje onderzoekt de eeuwenlange rol die de natuur heeft gespeeld in de Japanse kunst, van door China beïnvloede werken van de Kano-school, die de vogel afbeeldde als een boeddhistisch symbool, tot de ukiyo-e, toen kunstenaars ernaar streefden om vluchtige momenten van pure vreugde vast te leggen. Fans van Japanse kunst, liefhebbers van vogels en iedereen die geniet van prachtige afbeeldingen van de natuurlijke wereld zullen dit weelderige, bevredigende boek vol aardse geneugten koesteren.

Anne Sefrioui, 274 pagina's, Engels, 17 x 12 cm, Prestel Publishing, Hardcover

Waarom is een nieuwe Homerusvertaling een literaire gebeurtenis? Waarom wordt Vergilius nog altijd op school gelezen? Wat maakt klassieke literatuur zo interessant en zo 'klassiek'? In het Elementaire Deeltje Klassieke literatuur gaat Jacqueline Klooster in op de essentie en de verbazingwekkende vitaliteit van de klassieke literatuur (zowel Grieks als Romeins) en onze fascinatie ervoor. Dit doet zij niet per genre, zoals vaker is gedaan, maar chronologisch, om ook de context waarin de werken ontstonden te belichten. Zo laat zij zien hoe de klassieken zich door imitatie en innovatie ontwikkelden tot literatuur die wij nog altijd willen lezen.

Jacqueline Klooster, 190 pagina's, Nederlands, 17 x 11 cm, Atheneum, Softcover

Kunst brengt kleur in je leven

Een jongen doet niets liever dan tekenen – zijn grauwe leven vult zich met kleur door de tekeningen die hij maakt. Zelfs op school veranderen de cijfers van zijn rekenwerk in de vrolijkste figuurtjes. Als hij van een vriend een grote doos met kleurpotloden krijgt, wordt zijn fantasie helemaal ontketend: waar hij ook komt, op de fiets, op het strand, in het donkere bos, vult hij zijn hoofd en de wereld met kleur. Wie kan fantaseren leeft in de mooiste wereld. Marieke ten Berge heeft haar eigen fantasie ontketend in dit schitterende woordeloze prentenboek, dat een ode is aan kunst en verbeelding. Een verhaal, een droom – hoe je het ook bekijkt, een prentenboek waar je iedere keer weer gelukkig van wordt.

Marieke ten Berge, 32 pagina's, Nederlands, 29 x 24 cm, Lemniscaat, Hardcover, Leeftijd <6

Gabrielle Deman groeit op in het Brussel van 1900 tussen de kunstenaarsvrienden van haar vader Edmond, uitgever en boekhandelaar: Théo van Rysselberghe, Maurice Maeterlinck, Léon Spilliaert. Maar zij droomt ervan de wereld te ontdekken. Albert Sillye, commandant van de Force publique, is haar ticket naar Kongo. Na hun verloving vertrekt hij naar Afrika om zijn bruidsschat bij elkaar te verdienen. Terwijl Gabrielles minutieuze voorbereidingen op een koloniale wetenschapscarrière haar naar Engeland en Frankrijk brengen, houden ze er een passionele correspondentie op na. Op 2 juni 1904 is het eindelijk zover: samen reizen ze naar Afrika voor een huwelijksreis vol kleurrijke figuren en donkere gevaren. Kan Gabrielle er haar grenzeloze ambities vervullen? Hoever gaat ze om haar naam in de geschiedenisboeken te doen verschijnen? Wie is de Gabrielle die drie jaar later terugkeert naar het oude Europa?

Herlinde Leyssens, Nederlands, 22 x 15 cm, Uitgeverij Vrijdag, Softcover

125 jaar klassieke muziek – Van houten kiosk tot Gouden Zaal

In 1897 werd de Feestzaal van de Antwerpse dierentuin feestelijk ingehuldigd. 125 jaar later weerklinkt er nog steeds klassieke muziek op dezelfde locatie: de gouden Koningin Elisabethzaal, residentie van het Antwerp Symphony Orchestra. Dat jubileum wordt gevierd met een prestigieuze publicatie die het klassiekemuzieklandschap van deze volledige periode schetst. Het boek werpt een blik op de Antwerpse concert- en muziekgeschiedenis vanaf de belle époque. Aan de hand van verschillende artikels schetst het boek de geschiedenis van de Koningin Elisabethzaal en haar rol in en voor de stad Antwerpen.

256 pagina's, Nederlands | Engels, 23,5 x 16,5 cm, Hannibal Books, Hardcover
Tweetalige editie Nederlands-Engels

Unieke kijk op de 'tronies' in de kunst uit de Nederlanden.

Onze fascinatie voor gezichten is van alle tijden en culturen. Krasse koppen – Rubens, Rembrandt en Vermeer belicht een merkwaardig genre in de schilderkunst dat nog maar weinig aandacht kreeg: de zogenaamde tronies, die vooral een gevoel of karaktertrek verbeeldden. Bij deze ‘koppen’ deed de identiteit van het model er niet toe, waardoor de schilder vrijuit zijn gang kon gaan. De grootste meesters tekenden en schilderden tronies: Dürer, Massijs, Bruegel, Rubens, Rembrandt, Vermeer… Krasse koppen brengt nieuwe inzichten over een genre dat ouder en veelzijdiger is dan we denken. Met tientallen afbeeldingen en met reflecties van hedendaagse kunstenaars voor wie het gezicht tot het wezen van hun werk behoort.

Catalogus bij de gelijknamige tentoonstelling in het KMSKA in Antwerpen (van 20 oktober 2023 tot 21 januari 2024) en de National Gallery of Ireland in Dublin (van 24 februari tot 26 mei 2024).

Nico Van Hout, Lizzie Marx, Koen Bulckens, 192 pagina's, Nederlands, 26 x 22 cm, Hannibal, Hardcover

Weinig boeken hebben zo’n helder stempel op de moderne cultuur gedrukt als Kants drie Kritieken. De denkers die de spreekbuis van onze tijd zijn, van Schopenhauer en Heidegger tot Derrida en Neiman, bevestigen het: met Kants Kritieken is ons denken pas echt modern geworden. In de Kritiek van de zuivere rede (1787) had Kant de mogelijkheid van de menselijke kennis onderzocht. Hij kwam tot de slotsom dat die beperkt blijft tot het domein van de zintuiglijke ervaring, en dat we niets kunnen weten over zaken die deze ervaring te boven gaan: over de ziel, de wereld als geheel en God. In de Kritiek van de praktische rede (1788) stelt Kant echter dat we als praktische, moreel handelende wezens onafhankelijk zijn van de zintuiglijke wereld en deel hebben aan de wereld van de bovenzintuiglijke dingen. De Kritiek van het oordeelsvermogen kan worden beschouwd als de voltooiing van Kants kritische filosofie. In deze derde Kritiek probeert Kant het domein van het theoretische kennen en dat van het praktische handelen met elkaar te verbinden, en van een zinvol perspectief te voorzien. De Kritiek van het oordeelsvermogen was en is zeer invloedrijk. De esthetica, zoals Kant die in het eerste deel van het boek formuleert, heeft in tal van opzichten de weg vrijgemaakt voor moderne opvattingen over kunst. Maar het boek is ook als geheel een werk van verbluffende thematische rijkdom.

Immanuel Kant, 480 pagina's, Nederlands, 24 x 17 cm, Boom Uitgevers, Softcover

Een geïllustreerde tijdlijn - Van grotschildering tot graffiti
Ga mee op tijdreis door de kunstgeschiedenis.

Een unieke kijk op kunst: van de eerste grotschilderingen tot hedendaagse graffiti in een prachtige tijdlijn.

Met meer dan vijfhonderd sculpturen, schilderijen en andere meesterwerken van over de hele wereld.

Vol boeiende info over kunstenaars, technieken en stromingen.

Waarom lacht de Mona Lisa? Wat betekent ukiyo-e?
Wanneer ontstond het dadaïsme? En moet kunst mooi zijn?

192 pagina's, Nederlands, 28 x 22 cm, Lannoo, Hardcover, <12 jaar

Welke kunst was officieel toegestaan in nazi-Duitsland? Dat de nationaalsocialisten de moderne kunst uitsloten, is alom bekend. Maar dat het Duitse rijk onder Hitler de hedendaagse kunst aanwendde als propagandamiddel, kunsttijdschriften liet verschijnen en omvangrijke tentoonstellingen organiseerde, is maar bij weinigen bekend. Steunden de kunstenaars het regime, steunde het regime de kunstenaars, of beide? De officiële kunst uit de periode 1933 tot 1945 is uit het collectieve geheugen verdwenen, omdat ze sindsdien nauwelijks meer is getoond. Kunst in het derde rijk plaatst de kunstenaars en hun werken terug in de kunstgeschiedenis. Het behandelt vragen als: hoe kan het dat in nazi-Duitsland, gekenmerkt door politiek geweld, oorlog, uitsluiting en de Holocaust, zoveel aandacht was voor de kunst? In hoeverre is deze kunst nationaal socialistisch,en in hoeverre een voortzetting van bestaande tradities? Deze vragen en onderwerpen komen aan de orde tegen de context van de kunstwerken zelf, de betreffende kunstenaars, hun carrières, en de waardering van hun werk voor, tijdens en na het naziregime.

Jelle Bouwhuis, 240 pagina's, Nederlands, 24 x 17 cm, Wbooks, Hardcover

Vijftig kuntsprojecten om zelf te maken

Met de meest eenvoudige voorwerpen die in ieder huishouden met kinderen te vinden zijn, kun je de mooiste kunstwerken maken. Je hand dient als mal voor een olifant, koala of nijpaard. Met een vork en verf maak je in een wip een kat of een egel. Bladeren die je buiten hebt opgeraapt worden de manen van een leeuw… Susie Brooks laat ziet hoe makkelijk het is om de allermooiste dingen te maken. Meng waterverf met zeep en zout en maak het meest mysterieuze heelal. Sleutels worden stempels voor vogels. Bouw kastelen, vul potten met snoepjes van je vingerafdrukken, hang bomen vol geld, maak huisdieren van kranten… Knutsel dag na dag, weekend na vakantie, keer op keer, kunst!

Susie Brooks, Nederlands, 21 x 25 cm, Lemniscaat, Hardcover, Leeftijd <12

Hoe art nouveau als kunststroming innig verbonden is met het koloniale Kongo en werd gebruikt om duidelijk te maken welke rijkdom de kolonie in de aanbieding had.

Het debat over de dekolonisering van onze openbare ruimte is ook in ons land niet meer te stoppen. Maar over de Belgische kunst in het algemeen en art nouveau in het bijzonder blijft het voorlopig stil. Dat is vreemd: de peetvader van art nouveau luisterde naar de naam Leopold II en de zoogmoeder was Kongo. De stroming – in Brussel ook gekend als Style Poulink of palingstijl – beleefde zijn hoogdagen tussen 1894 en 1910. Alles begint met de Wereldtentoonstellingen in Antwerpen en Tervuren. Art nouveau moet duidelijk maken welke rijkdom de kolonie in de aanbieding heeft. Kunstenaars krijgen gratis tropisch hout, ivoor en andere materialen ter beschikking, veel van hun mecenassen zijn bovendien beheerders van koloniale maatschappijen. Een verhaal over de familie Solvay, de band tussen Henry Van de Velde en Stanley, en het majestueuze Hôtel Van Eetvelde. Met achteraan het boek wandelingen in Brussel, Oostende, Antwerpen en Blankenberge.

Lucas Catherine, 118 pagina's, Nederlands, 20 x 12 cm, Epo, Softcover

Door Thé Tjong-Khing

Een originele kennismaking met kunst voor jonge kinderen.

Het schilderij van mevrouw Hond wordt gestolen. De dieren zetten de achtervolging in en komen zo terecht in de grote kunstwerken uit de geschiedenis. - Kunnen ze de dief vatten? - Waarom is mama Konijn boos op mevrouw Varken? - En waarom rent meneer Varken achter mama Konijn aan? Herken je de werken van Van Gogh, Magritte, Picasso en vele andere grote kunstenaars?

Thé Tjong-Khing, 32 pagina's, Nederlands, 29 x 25 cm, Lannoo, Hardcover

Kunst en pornografie lijken elkaar uit te sluiten: het ene maakt het mooiste en het beste in ons wakker, het andere onderwerp ons aan hitsigheid en dierlijkheid. Het ene viert de schoonheid van de vrouw; het andere is een kwestie van geweld en onderwerping. Toch is de relatie tussen kunst en pornografie genuanceerd dan ze op het eerste zicht lijkt. In deze filosofische verkenning nemen filosofen Petra Van Brabandt en Hans Maes zowel kunst als pornografie onder de loep en ontdekken dat de dingen soms helemaal niet zijn wat ze lijken.

Petra Van Brabandt, Hans Maes, Nederlands, 21 x 14 cm, ASP-Academische & wetenschappelijke publicaties, Softcover

We leven in een tijd waarin het kunstaanbod groter is dan ooit, grote groepen mensen in aanraking komen met hedendaagse kunst, kunst meer en meer online verhandeld wordt, er ieder jaar nieuwe kunstmusea en foundations geopend worden. Er gaat geen zomer voorbij of ieder dorp in Vlaanderen organiseert zijn kunstroute. De kunstscholen leveren jaarlijks honderden kunstenaars af. De overheid blijft niet achter en subsidieert met gulle hand een lappendeken aan musea, evenementen en kunsthalletjes. In de media worden kunstenaars opgevoerd als flink renderende aandelen. En toch werkt hedendaagse kunst vaak verwarrend en ondergaat het publiek nogal kritiekloos wat het voorgeschoteld krijgt. Dat komt, volgens auteur Adrian David, omdat we eigenlijk met verouderde ideeën de moderne kunst tegemoet treden. Begrippen als ''schoonheid' of 'verbeelding' zijn volstrekt achterhaald en zetten ons op het verkeerde been wanneer we oog in oog staan met werk van El Greco, Goya, Manet, Schiele, Bacon of Banksy. Het avontuur van de kunst stopt niet zoals de voorbije dertig jaar werd aangetoond hoe de Chinese School die sedert 1991 de anarchie omarmde. Aan de hand van deze en andere voorbeelden denkt Adrian David na over kunst en, bij uitbreiding, over het mens-zijn. Een toegankelijk, vlijmscherp en rijk geïllustreerd boek, geschreven door een gepassioneerde kenner en oprechte kunstliefhebber. Maar bovenal een noodzakelijk boek.

Adrian David, 144 pagina's, Nederlands, 24 x 17 cm, Ludion, Softcover

Op zoek naar naziroofkunst uit België

Hoe de nazi's massaal kunst uit België weghaalden
Tijdens de Tweede Wereldoorlog vond er een immense kunstroof plaats. Vanuit de bezette gebieden versleepten de nazi's kunst naar Duitsland om ambitieuze collecties op te zetten. Voor het eerst wordt dat verhaal voor België verteld. Hoe konden schilderijen van Memling, Van der Weyden, Brueghel, Jordaens en Cranach zomaar het land verlaten? De nazi's haalden woningen leeg, roofden kunst, dwongen eigenaars te verkopen en spendeerden miljoenen rijksmarken op de kunstmarkt.

Na 8 jaar onderzoek legt Geert Sels de puzzelstukken bij elkaar die hij aantrof in archieven in Parijs, Den Haag, Koblenz en de grootste Belgische steden. Met doorgedreven speurwerk brengt hij de trajecten in kaart waarlangs de kunst werd weggehaald. Hij stelt vast dat verzamelaars, handelaars en veilinghuizen zonder veel terughoudendheid meegingen in de kunstverwerving van de nazi's.

Na de oorlog vonden schilderijen uit België hun weg naar het Louvre, Tate Britain, het Getty Museum of de Yale Art Gallery. Nederland, Frankrijk, Duitsland en zelfs Rusland blijken nog altijd kunst te hebben die naar België had moeten terugkeren. Dat maakt het Belgische verhaal tot een internationaal verhaal. Andere werken kwamen wel terug en hangen nu in Belgische musea, maar zonder dat de rechtmatige eigenaars werden opgespoord.

Waarom is dat niet gebeurd? In tegenstelling tot andere landen is België pijnlijk passief gebleven inzake naziroofkunst. Kunst voor das Reich brengt een ongemakkelijke waarheid en is een stresstest voor het overheidsbeleid. Vergeten dossiers komen bloot te liggen en de duistere kant van schilderijen in onze musea wordt belicht.

Geert Sels, 432 pagina's, Nederlands, 25 x 18 cm, Lannoo, Hardcover

Waar de kunstgeschiedenis zich traditioneel op de westerse wereld richtte en een lineaire ontwikkeling presenteerde, zien we nu een tendens om kunst mondiaal en als een veelvoud van vertellingen te beschouwen. Kunst als een wereldwijd fenomeen zien, betekent ook opnieuw kijken naar de grondslagen van het vakgebied. Kitty Zijlmans doet een voorstel voor een brede en geïntegreerde blik, en rijgt thema's als tijd, plaats, stijl, originaliteit, gender en diversiteit aan elkaar. Talrijke kunstwerken passeren daarbij de revue. Een aanstekelijk en belangwekkend betoog, waarvan iedereen met interesse in kunst of met een rol in de kunstwereld kennis zou moeten nemen.

Kitty Zijlmans, 164 pagina's, Nederlands, 17 x 11 cm, Atheneum, Softcover

Over de hele wereld geeft Hervé Tullet kunstworkshops aan kinderen – nu eens voor een klas, dan weer voor honderden kinderen tegelijk op een dorpsplein. Zijn mooiste workshops heeft hij gebundeld in een handboek, dat een feest is om naar te kijken en mee aan de slag te gaan. Of je nu een verjaardagspartijtje geeft, met de klas iets wilt doen, een middag in een museum wilt organiseren of gewoon met je kinderen thuis, dit boek spettert van de ideeën en garandeert een middag vol plezier én met schitterende resultaten. Bij iedere workshop staat: – wat je nodig hebt en hoe je de workshop voorbereidt; – wat je moet doen in eenvoudige instructies; – een serie foto’s van het werk in wording en de kleurige resultaten; – een aantal slimme trucjes om kinderen te enthousiasmeren. Er is maar heel weinig nodig om kinderen een onvergetelijke tijd te bezorgen – en dat kan op ieder willekeurig moment worden herhaald. Wij hebben het zelf al uitgeprobeerd en kunnen het iedereen aanraden. Ga ook aan de slag en beleef heerlijke uurtjes, middagen of hele kunstdagen met één of tientallen kinderen.

Hervé Tullet, Nederlands, 21 x 29 cm, Lemniscaat, Hardcover

Op 1 maart 2007 begonnen Alain Hubert en Dixie Dansercoer aan de ARCTIC ARC-expeditie, met als doel om te voet door het noordpoolgebied te reizen van Siberië naar Groenland via de Noordpool, volgens een nooit eerder bereikt boogtraject. Tijdens dit epos van 106 dagen lang werden onze ontdekkingsreizigers geconfronteerd met extreme omstandigheden. Het is een ontwrichte ijsschots, uitgedund en afgewisseld met talloze kanalen met open water waar ze mee te maken kregen, meestal met bijna geen zicht. Gedurende de hele oversteek maten ze voor de European Space Agency de sneeuwdiepte op het ijs.
Deze uitzonderlijke expeditie, georganiseerd in samenwerking met de International Polar Foundation, maakte iedereen bewust van de nu al zichtbare impact van de opwarming van de aarde op de poolgebieden en benadrukte de cruciale rol van wetenschappelijk onderzoek naar het klimaat. Via de meest suggestieve foto's plaatst Alain Hubert deze geweldige primeur in de kern van de grote uitdaging waarmee onze samenleving vandaag wordt geconfronteerd.

Alain Hubert, 158 pagina's, Frans, 24 x 17 cm, Mardaga, Hardcover