Vijftig kuntsprojecten om zelf te maken

Met de meest eenvoudige voorwerpen die in ieder huishouden met kinderen te vinden zijn, kun je de mooiste kunstwerken maken. Je hand dient als mal voor een olifant, koala of nijpaard. Met een vork en verf maak je in een wip een kat of een egel. Bladeren die je buiten hebt opgeraapt worden de manen van een leeuw… Susie Brooks laat ziet hoe makkelijk het is om de allermooiste dingen te maken. Meng waterverf met zeep en zout en maak het meest mysterieuze heelal. Sleutels worden stempels voor vogels. Bouw kastelen, vul potten met snoepjes van je vingerafdrukken, hang bomen vol geld, maak huisdieren van kranten… Knutsel dag na dag, weekend na vakantie, keer op keer, kunst!

Susie Brooks, Nederlands, 21 x 25 cm, Lemniscaat, Hardcover, Leeftijd <12

Hoe art nouveau als kunststroming innig verbonden is met het koloniale Kongo en werd gebruikt om duidelijk te maken welke rijkdom de kolonie in de aanbieding had.

Het debat over de dekolonisering van onze openbare ruimte is ook in ons land niet meer te stoppen. Maar over de Belgische kunst in het algemeen en art nouveau in het bijzonder blijft het voorlopig stil. Dat is vreemd: de peetvader van art nouveau luisterde naar de naam Leopold II en de zoogmoeder was Kongo. De stroming – in Brussel ook gekend als Style Poulink of palingstijl – beleefde zijn hoogdagen tussen 1894 en 1910. Alles begint met de Wereldtentoonstellingen in Antwerpen en Tervuren. Art nouveau moet duidelijk maken welke rijkdom de kolonie in de aanbieding heeft. Kunstenaars krijgen gratis tropisch hout, ivoor en andere materialen ter beschikking, veel van hun mecenassen zijn bovendien beheerders van koloniale maatschappijen. Een verhaal over de familie Solvay, de band tussen Henry Van de Velde en Stanley, en het majestueuze Hôtel Van Eetvelde. Met achteraan het boek wandelingen in Brussel, Oostende, Antwerpen en Blankenberge.

Lucas Catherine, 118 pagina's, Nederlands, 20 x 12 cm, Epo, Softcover

Door Thé Tjong-Khing

Een originele kennismaking met kunst voor jonge kinderen.

Het schilderij van mevrouw Hond wordt gestolen. De dieren zetten de achtervolging in en komen zo terecht in de grote kunstwerken uit de geschiedenis. - Kunnen ze de dief vatten? - Waarom is mama Konijn boos op mevrouw Varken? - En waarom rent meneer Varken achter mama Konijn aan? Herken je de werken van Van Gogh, Magritte, Picasso en vele andere grote kunstenaars?

Thé Tjong-Khing, 32 pagina's, Nederlands, 29 x 25 cm, Lannoo, Hardcover

Kunst en pornografie lijken elkaar uit te sluiten: het ene maakt het mooiste en het beste in ons wakker, het andere onderwerp ons aan hitsigheid en dierlijkheid. Het ene viert de schoonheid van de vrouw; het andere is een kwestie van geweld en onderwerping. Toch is de relatie tussen kunst en pornografie genuanceerd dan ze op het eerste zicht lijkt. In deze filosofische verkenning nemen filosofen Petra Van Brabandt en Hans Maes zowel kunst als pornografie onder de loep en ontdekken dat de dingen soms helemaal niet zijn wat ze lijken.

Petra Van Brabandt, Hans Maes, Nederlands, 21 x 14 cm, ASP-Academische & wetenschappelijke publicaties, Softcover

We leven in een tijd waarin het kunstaanbod groter is dan ooit, grote groepen mensen in aanraking komen met hedendaagse kunst, kunst meer en meer online verhandeld wordt, er ieder jaar nieuwe kunstmusea en foundations geopend worden. Er gaat geen zomer voorbij of ieder dorp in Vlaanderen organiseert zijn kunstroute. De kunstscholen leveren jaarlijks honderden kunstenaars af. De overheid blijft niet achter en subsidieert met gulle hand een lappendeken aan musea, evenementen en kunsthalletjes. In de media worden kunstenaars opgevoerd als flink renderende aandelen. En toch werkt hedendaagse kunst vaak verwarrend en ondergaat het publiek nogal kritiekloos wat het voorgeschoteld krijgt. Dat komt, volgens auteur Adrian David, omdat we eigenlijk met verouderde ideeën de moderne kunst tegemoet treden. Begrippen als ''schoonheid' of 'verbeelding' zijn volstrekt achterhaald en zetten ons op het verkeerde been wanneer we oog in oog staan met werk van El Greco, Goya, Manet, Schiele, Bacon of Banksy. Het avontuur van de kunst stopt niet zoals de voorbije dertig jaar werd aangetoond hoe de Chinese School die sedert 1991 de anarchie omarmde. Aan de hand van deze en andere voorbeelden denkt Adrian David na over kunst en, bij uitbreiding, over het mens-zijn. Een toegankelijk, vlijmscherp en rijk geïllustreerd boek, geschreven door een gepassioneerde kenner en oprechte kunstliefhebber. Maar bovenal een noodzakelijk boek.

Adrian David, 144 pagina's, Nederlands, 24 x 17 cm, Ludion, Softcover

Op zoek naar naziroofkunst uit België

Hoe de nazi's massaal kunst uit België weghaalden
Tijdens de Tweede Wereldoorlog vond er een immense kunstroof plaats. Vanuit de bezette gebieden versleepten de nazi's kunst naar Duitsland om ambitieuze collecties op te zetten. Voor het eerst wordt dat verhaal voor België verteld. Hoe konden schilderijen van Memling, Van der Weyden, Brueghel, Jordaens en Cranach zomaar het land verlaten? De nazi's haalden woningen leeg, roofden kunst, dwongen eigenaars te verkopen en spendeerden miljoenen rijksmarken op de kunstmarkt.

Na 8 jaar onderzoek legt Geert Sels de puzzelstukken bij elkaar die hij aantrof in archieven in Parijs, Den Haag, Koblenz en de grootste Belgische steden. Met doorgedreven speurwerk brengt hij de trajecten in kaart waarlangs de kunst werd weggehaald. Hij stelt vast dat verzamelaars, handelaars en veilinghuizen zonder veel terughoudendheid meegingen in de kunstverwerving van de nazi's.

Na de oorlog vonden schilderijen uit België hun weg naar het Louvre, Tate Britain, het Getty Museum of de Yale Art Gallery. Nederland, Frankrijk, Duitsland en zelfs Rusland blijken nog altijd kunst te hebben die naar België had moeten terugkeren. Dat maakt het Belgische verhaal tot een internationaal verhaal. Andere werken kwamen wel terug en hangen nu in Belgische musea, maar zonder dat de rechtmatige eigenaars werden opgespoord.

Waarom is dat niet gebeurd? In tegenstelling tot andere landen is België pijnlijk passief gebleven inzake naziroofkunst. Kunst voor das Reich brengt een ongemakkelijke waarheid en is een stresstest voor het overheidsbeleid. Vergeten dossiers komen bloot te liggen en de duistere kant van schilderijen in onze musea wordt belicht.

Geert Sels, 432 pagina's, Nederlands, 25 x 18 cm, Lannoo, Hardcover

Waar de kunstgeschiedenis zich traditioneel op de westerse wereld richtte en een lineaire ontwikkeling presenteerde, zien we nu een tendens om kunst mondiaal en als een veelvoud van vertellingen te beschouwen. Kunst als een wereldwijd fenomeen zien, betekent ook opnieuw kijken naar de grondslagen van het vakgebied. Kitty Zijlmans doet een voorstel voor een brede en geïntegreerde blik, en rijgt thema's als tijd, plaats, stijl, originaliteit, gender en diversiteit aan elkaar. Talrijke kunstwerken passeren daarbij de revue. Een aanstekelijk en belangwekkend betoog, waarvan iedereen met interesse in kunst of met een rol in de kunstwereld kennis zou moeten nemen.

Kitty Zijlmans, 164 pagina's, Nederlands, 17 x 11 cm, Atheneum, Softcover

Over de hele wereld geeft Hervé Tullet kunstworkshops aan kinderen – nu eens voor een klas, dan weer voor honderden kinderen tegelijk op een dorpsplein. Zijn mooiste workshops heeft hij gebundeld in een handboek, dat een feest is om naar te kijken en mee aan de slag te gaan. Of je nu een verjaardagspartijtje geeft, met de klas iets wilt doen, een middag in een museum wilt organiseren of gewoon met je kinderen thuis, dit boek spettert van de ideeën en garandeert een middag vol plezier én met schitterende resultaten. Bij iedere workshop staat: – wat je nodig hebt en hoe je de workshop voorbereidt; – wat je moet doen in eenvoudige instructies; – een serie foto’s van het werk in wording en de kleurige resultaten; – een aantal slimme trucjes om kinderen te enthousiasmeren. Er is maar heel weinig nodig om kinderen een onvergetelijke tijd te bezorgen – en dat kan op ieder willekeurig moment worden herhaald. Wij hebben het zelf al uitgeprobeerd en kunnen het iedereen aanraden. Ga ook aan de slag en beleef heerlijke uurtjes, middagen of hele kunstdagen met één of tientallen kinderen.

Hervé Tullet, Nederlands, 21 x 29 cm, Lemniscaat, Hardcover

Op 1 maart 2007 begonnen Alain Hubert en Dixie Dansercoer aan de ARCTIC ARC-expeditie, met als doel om te voet door het noordpoolgebied te reizen van Siberië naar Groenland via de Noordpool, volgens een nooit eerder bereikt boogtraject. Tijdens dit epos van 106 dagen lang werden onze ontdekkingsreizigers geconfronteerd met extreme omstandigheden. Het is een ontwrichte ijsschots, uitgedund en afgewisseld met talloze kanalen met open water waar ze mee te maken kregen, meestal met bijna geen zicht. Gedurende de hele oversteek maten ze voor de European Space Agency de sneeuwdiepte op het ijs.
Deze uitzonderlijke expeditie, georganiseerd in samenwerking met de International Polar Foundation, maakte iedereen bewust van de nu al zichtbare impact van de opwarming van de aarde op de poolgebieden en benadrukte de cruciale rol van wetenschappelijk onderzoek naar het klimaat. Via de meest suggestieve foto's plaatst Alain Hubert deze geweldige primeur in de kern van de grote uitdaging waarmee onze samenleving vandaag wordt geconfronteerd.

Alain Hubert, 158 pagina's, Frans, 24 x 17 cm, Mardaga, Hardcover

Kijken naar kunst kan een heleboel bieden, elk museumbezoek is anders. De ene keer sta je te huilen voor een stilleven van een stel citroenen, de andere keer probeer je tevergeefs te begrijpen waar alle heisa om de Mona Lisa nou eigenlijk op slaat. Aan kunstkijken zijn geen regels gebonden. Nou ja, raak natuurlijk de kunst niet aan en praat niet al te hard, maar wat jij verder met de kunst deelt is intens persoonlijk. Fluister het Meisje met de parel bijvoorbeeld je geheimen toe, gruwel bij zo’n vervreemdende Hieronymus Bosch of sla al die zalen gewoon over en ga rechtstreeks naar de museumshop. Je kan je tussen al die praal soms zelfs wat verloren voelen (en psst, wist je dat de Mona Lisa eigenlijk La Joconde heet?).

De variëteit en veelheid van de museumbeleving is door schrijver, dichter en illustrator Sandra de Weijze prachtig op schrift en in beeld gebracht in het bundeltje Laat je betoveren. ‘Wat is kunst kijken?’ vraagt zij zich af. Kunst kijken is natuurlijk wat je ziet, maar ook hoe je je gedraagt, of zelfs wat je aan hebt (want ook jij bent een kunstwerkje!). In haar illustraties komen schilderijen en sculpturen uit allerlei landen en periodes elkaar tegen; de Venus van Botticelli verliest zich in de stippen van Yayoi Kusama, een vrouw door Cees van Dongen kijkt wat nerveus naar een spin van Louise Bourgeois. Kunst laat je telkens anders voelen, concludeert De Weijze, want:

Waar je van houdt
wie je bent
is elke dag weer anders
net als wij allemaal.

Tekst en beeld: Sandra de Weijze

Nummer in serie: 23

Kakkerlakjes zijn verstuurbare boekjes. Zestien pagina’s vol prachtige teksten en beeld van gevestigd en aanstormend talent. Elk boekje is duurzaam gedrukt in Nederland, gebonden met een cahiersteek en wordt geleverd met bijpassende envelop.

België en de enscenering van het pittoreske landschap in het negentiende-eeuwse album en boek

In Landschap in veelvoud. België en de enscenering van het pittoreske landschap in het negentiende-eeuwse album en boek wordt de pittoreske kunst opnieuw in haar volle breedte in kaart gebracht. Dat gebeurt op basis van nooit eerder gebruikt materiaal, verzameld in een ongemeen rijke private collectie van voornamelijk lithografische albums en geïllustreerde uitgaven uit de eerste helft van de negentiende eeuw. De pittoreske landschappen en sites die daarin werden afgebeeld (en geconstrueerd), werden door het publiek ervaren als een wereld met een grote levendigheid. 'Pittoresk' stond voor interessant, expressief en curieus, voor origineel, charmant en bizar, voor typisch, folkloristisch en pikant. De pittoreske werkelijkheid had cachet en karakter, reliëf en couleur locale. Zij vond haar oorsprong in de fantasie, die zij op haar beurt aanwakkerde. Haar antoniemen waren niet minder duidelijk: wat niet 'pittoresk' was, was kleur- en smaakloos, was banaal.

Het pittoreske landschap, zo blijkt uit dit boek, kon vele gedaanten aannemen. De oevers van de Maas waren pittoresk, maar ook de oud-Vlaamse steden. De pittoreske blik richtte zich op watervallen, grotten en rotsen, op ruïnes van abdijen en kastelen, maar ook - meer verwonderlijk - op de fabrieken en andere industriële sites van het jonge België. Het was een landschap dat wandelend kon worden ontdekt, in een solitaire en avontuurlijke reis, vol verrassingen. Maar evengoed kon het per trein worden verkend, op meer comfortabele wijze, of in de intimiteit van de huiskamer, waar de onherbergzame Semois, de ruïnes van de abdijkerk van Villers of de vuurtoren en haven van Oostende in soms eigenhandig gemaakte albums of reisverslagen konden worden bewonderd. De landschapslithografie van publicaties met titels als Collection choisie de voyages pittoresques of Promenades sur le chemin de fer vormt de kern van dit boek.

Lut Pil, 319 pagina's, Nederlands | Frans, 32 x 24 cm, Uitgeverij Snoeck, Hardcover

In 1712 ging in Borgerhout voor het eerst een Reuzenstoet uit. Vandaag zijn de Reuskens nog steeds razend populair. Hoe weten ze deze oude traditie in Borgerhout springlevend te houden? Je leest het in een nieuwe Stadskroniek: “Lang leve de Reuskens. Hoe de Reuzenstoet al 300 jaar blijdschap brengt in Borgerhout”.

Over boeken waarin je kunt verdwijnen, zinnen die je meevoeren, taal die blíjft verwonderen. Keer op keer.

Een boekje dat niet kan missen in de collectie van elke boekenliefhebber.

Tekst: Gerda Blees, Dennis Gaens, Koos Meinderts, Joost Oomen & Vrouwkje Tuinman
Beeld: Floor Rieder
Nummer in serie: 22

Kakkerlakjes zijn verstuurbare boekjes. Zestien pagina’s vol prachtige tekstsoepen en illustraties van gevestigd en aanstormend talent. Elk boekje is duurzaam gedrukt in Nederland, gebonden met een cahiersteek en wordt geleverd met bijpassende envelop.

16 pagina's, 17 x 12 cm

Brim gaat logeren. Reuzegezellig natuurlijk, maar ook een beetje spannend, zo’n hele nacht in een vreemd bed…

Een perfect boekje voor in elk logeerkoffertje.

Tekst: Nynke Klompmaker
Beeld: Marijke Klompmaker

Nummer in serie: 12

Kakkerlakjes zijn verstuurbare boekjes. Zestien pagina’s vol prachtige tekstsoepen en illustraties van gevestigd en aanstormend talent. Elk boekje is duurzaam gedrukt in Nederland, gebonden met een cahiersteek en wordt geleverd met bijpassende envelop.

De één woont in een huis, de ander in een tent, soms huis je in een taal, een geur of een familiegerecht, met een huisdier of bij een vriend. De speelse woongedichten van Bette Westera doen je thuiskomen in verhaal en gezelligheid en haken ook liefdevol in op woonsituaties die voor kinderen niet altijd evident zijn, zoals dakloosheid of wonen bij gescheiden ouders. Mirjam de Wit weet de sfeer van de gedichten treffend muzikaal te vertalen in een welgekozen mix van jazz, klassiek en oosterse klanken. Een heerlijk instrumentaal ensemble en expressieve zangers doen haar muziek glanzen. Lay back and enjoy, dit luisterboek doet je lekker wonen, waar je maar wil.

EP albumhoes met daarin een boekje met alle teksten en kleurenillustraties. De muziek is te downloaden via een QR-code in het boek.

24 pagina's, Nederlands, 18 x 18 cm, Pluto, Leeftijd <12

Deze frisse en boeiende, geïllustreerde kunstgeschiedenis legt de basisprincipes uit die elke kunstliefhebber nodig heeft, terwijl de ontwikkeling van verschillende scholen en stijlen wordt gepresenteerd als één doorlopende, verbazingwekkende tijdlijn: van Giotto tot Leonardo, Frida tot Banksy.

Toen ze geïnteresseerd raakte in schilderen, bezocht de auteur musea en vroeg zich af welke informatie ze miste. Hoe ontwikkelde de ene stijl zich na de andere? Welke betekenissen zaten er in deze werken verborgen? Hoe zag het leven van deze kunstenaars eruit? Hoe konden hun werken zoveel jaren overleven? Ze verlangde naar het soort essentiële kennis dat haar in staat zou stellen een schilderij vol referenties te ontcijferen. Het resultaat van haar nieuwsgierigheid is een zeer toegankelijk en levendig geïllustreerd boek dat de fundamenten van acht eeuwen kunst samenbrengt. Het behandelt de basisprincipes van onderwerpen als hoe musea zijn gestructureerd, hoe schilders proporties en perspectief gebruiken, en de anatomie van een schilderij.

Jouneaux biedt verrassende vergelijkingen tussen kunstenaars als Sandro Botticelli en Mary Cassatt, Claude Monet en Joan Mitchell, Delacroix en Rubens. Termen als Barok, Ukiyo-e, Graffiti, Kubisme, Ontaarde Kunst en De Stijl worden onderzocht en uitgelegd. Niet-westerse tradities krijgen veel meer aandacht dan in andere kunstgeschiedenisboeken: Chinese, Indiase, Australische Aboriginal- en Afrikaanse kunst zijn allemaal opgenomen in de tijdlijn. Talrijke vrouwelijke kunstenaars die tijdens de opleiding van de auteur over het hoofd werden gezien, worden weer in de canon opgenomen. Bij de pretentieloze maar gezaghebbende teksten staan ​​honderden illustraties, reproducties, tijdlijnen en zijbalken.

Camille Jouneaux, Jean André, 360 pagina's, Engels, 22 x 17 cm, Prestel Publishing, Hardcover

Over goden en mensen

Het thema Leven en Dood gaat ons allen aan. Het neemt in het Antwerpse MAS twee van de vijf permanente verdiepingen in beslag en vertrekt van de grote existentiële vragen: waar komen we vandaan? Waar gaan we naartoe? Wat gebeurt er na de dood? In alle tijden en alle culturen hebben mensen gezocht naar antwoorden op deze grote levensvragen.
In Leven en Dood. Over mensen en goden op de zevende verdieping maakt de bezoeker kennis met de grote verscheidenheid aan zingeving en de intense behoefte aan rituelen overal ter wereld. De tentoongestelde objecten behoren tot de vaste MAS-collectie en komen hoofdzakelijk uit het oude Egypte, Afrika ten zuiden van de Sahara, Melanesië, India, Tibet, Turkije en ook Antwerpen. Ze illustreren de houding van mensen in uiteenlopende culturen tegenover het leven en de dood: wordt een lichaam begraven of gecremeerd? Is er een hiernamaals of is er helemaal niets? Volgt na de dood een wedergeboorte? Welke rol spelen goden, voorouders en geesten? Hoe moeten we offeren, bidden of mediteren? Kunstwerken en rituele voorwerpen maken het onzegbare en ongrijpbare duidelijk en tastbaar. Er zijn gelijkenissen en verschillen, maar vrijwel altijd verbindt men de dood met nieuw leven.

160 pagina's, Nederlands, 28 x 24 cm, Bai, Hardcover

Brieven aan miojn moeder

Privé Domein

Roald Dahl schreef zijn eerste brief aan zijn moeder, Sofie Magdalene, toen hij negen jaar oud was en op een kostschool verbleef. In veel opzichten was zijn moeder Dahls eerste lezer en zonder zijn correspondentie met haar was hij misschien wel nooit schrijver geworden. Sofie Magdalene bewaarde elke brief van haar zoon. Zij was degene die hem aanmoedigde om verhalen te vertellen en die zijn verlangen stimuleerde om te verzinnen, te overdrijven en te vermaken. Hij vertelde haar wekelijks over zijn avonturen, meningen en frustraties. In deze brieven ontwikkelde Dahl de duistere humor en fantastische verbeelding waarmee hij later zijn tijdloze verhalen zou schrijven.
De brieven, geschreven tussen 1925 en 1965, vormen een prachtige aanvulling op autobiografisch werk als Boy en Solo. Ze overspannen een groot deel van Dahls leven: we volgen hem op een Engelse kostschool, in Afrika bij Shell en de Royal Airforce en als diplomaat en schrijver in Amerika. Deze bloemlezing werd samengesteld en toegelicht door Donald Sturrock, schrijver van de gerenommeerde Roald Dahl-biografie Verhalenverteller.

Roald Dahl, 336 pagina's, Nederlands, 19 x 11 cm, Singel Uitgeverijen, Softcover

Literatuur omvat de boeken die worden gelezen of probleemloos ongelezen blijven, die worden verslonden of langzaam worden doorgewerkt, die soms opnieuw worden gelezen om uit te groeien tot ware lijfboeken, die in de bibliotheek kunnen worden geleend. Kijk naar iemands boekenkast, en weet wie hij of zij is, of beter wie hij of zij voorgeeft te zijn. Kortom, literatuur heeft niet alleen een intrinsieke waarde (de zogenaamde 'literaire kwaliteit'), maar belichaamt veel meer. Literatuur maakt deel uit van onze dagelijkse levenswijze. Dit Elementaire Deeltje gaat in op de complexe geschiedenis van onze omgang met literatuur: de definitie ervan die we hanteren, de geschiedenis van het begrip 'literatuur', het belang van verwachtingen en literatuuropvattingen, de rol van de auteur, de diverse classificaties van literaire teksten, de structuur en de impact van de boekenmarkt. En ook op de grote uitdagingen van deze tijd: de veelbesproken ontlezing, de impact van de nieuwe media en de nieuwe technologieën, de aangezegde teloorgang van een aloud beschavingsideaal, de toenemende globalisering en het belang van een zogenaamde wereldliteratuur.

Gillis Dorleijn, 176 pagina's, Nederlands, 17 x 11 cm, Atheneum, Softcover

Art Essentials

Door de oorsprong, ontwerpen en thema's van meer dan honderd foto's uit verschillende periodes en plaatsen te onderzoeken, breidt Susan Woodford op kunstige wijze onze waardering voor foto's uit. Woodfords meeslepende proza ​​vergelijkt verschillende artistieke benaderingen, bevraagt ​​aannames en laat ons kennismaken met een breed scala aan stimulerende ideeën. Of je nu naar een Japanse houtsnede kijkt, Leonardo's Laatste Avondmaal of Picasso's Guernica , kijken naar afbeeldingen zal zowel je oog als je zelfvertrouwen ontwikkelen. Deze essentiële gids wordt afgesloten met een verklarende woordenlijst en onschatbare suggesties voor verder lezen.

Susan Woodford, 176 pagina's, Engels, 21 x 13 cm, Thames & Hudson, Softcover